************** तुकबंदी सहित हिंदीमें व मराठीमें इनस्क्रिप्ट अभ्यास के बीस पाठ

हिंदीमें इनस्क्रिप्ट विधीसे टाईपिंग सीखने व अभ्यास के लिये बीस पाठ -- तुकबंदी सहित
by Leena Mehendale on Sunday, December 25, 2011
इन्स्क्रिप्ट टंकनके अभ्यासके लिये बीस पाठ उपयोगी -- (थोडीसी तुकबंदी सहित क्योंकि याद रखनेके लिये लय बडी उपयोगी है।)





INSCRIPT key layout

पाठ पहला --

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ओ औ अं अः
आई, आए, आओ,

पाठ दूसरा
क ख ग घ,
ककाकिकीकुकूकेकैकोकौकंकः
गगागिगीगुगूगेगैगोगौगंगः

काका, काकी, कागा,
खाक, खाकी, गंगा,
घाघ, घी, गौ, कौआ

पाठ तीसरा

त थ द ध
च छ ज झ
ततातितीतुतूतेतैतोतौ
ददादिदीदुदूदेदैदोदौ

तात, तथा, तथागत
खाता, तीखा, चकाचक,
चाक, चाकू, छींको, दागो
दादी आई जागो जागो

काँच, कच्चा, छक्का, धक्का
दादा, दादी, दद्दा, अद्धा
आधा, आधी, आजा, आजी चंदा, चांदी
चाचा, चाची, छेदा, छेदी, देखादेखी

पाठ चौथा
ट ठ ड ढ
आटा, काटा, चाटा, चांटा,
आठ, काठ, खडा, डंका,
चाक, चाकू, छींको, जागो
काटा काठी गोटी, काटो
कडा, कीडा, चंगा, दिखा
कूडा, जूडा, चाट, चखा

काट कटाई, खाट खटाई,
चाट चटाई, छाँट छटाई

कौडी, कूडा, चौडी, चूडा
कैंची, कौआ, जौ, जूडा,
कीचड का कीडा खोटा
खेंचा, तोडा, चाटा,  घोटा

पाठ पाँचवा
प फ ब भ र ह
प पा पि पी पु पू पे पै पो पौ पं पः
र रा रि री रु रू रे रै रो रौ रं रः
भारत तीरथ है
गंगा भगीरथ है
तीर पीर कौरा गौरा
खीर अबीर छौरा डौरा

हर हर हरी हरी
झर झर झडी झरी
चाचाकी चाचीको चाट चटाओ
और जो कोई है, पटाओ हटाओ
घटाओ तो बढाओ, तोडो तो जोडो
राज भी करो तो पार भी कराओ

एजी ओजी जाओ हटो जी
चक्कर पे चक्कर पे चक्कर काटो जी
-------------------------------------------------------------------------------------------------
मराठी पाठ

पाठ पहिला

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ओ औ अं अः

आई

क ख ग घ

ककाकिकीकुकूकेकैकोकौकंकः

गगागिगीगुगूगेगैगोगौगंगः

पाठ दुसरा 

ा ी ू

काका, काकी, काकू, 

खाक, खोका, खाऊ

खू-खू, खी-खी, खो-खो, गाऊ

काक, काग, गंगा

घी, कंघी, घोका, 

गाई, घाई, खाई, 

कौआ, गौ, 

पाठ तिसरा

त थ द ध ,

ि,ु,े,ो, ै, ौ ं 

कात, खात, गात, 

ताक, तागा, गीता, 

कथा, गाथा, गदा, गोदा,

कधी, धाक, दगा, दंगा, धोका

तीखा, देखा, थूका, 

तू-तू, धू-धू, थू-थू 

दूध, दुआ, तुका, कांता

गीत, धुकं,

(पहा जमतं का -- घृत, दुःख तिक्त)

पाठ चौथा -- 

चछजझ, टठडढ, ञ

ॉ,  ृ ः ँ

काच,  चाकू, चाक, चकाचक,

टाका, काटा, काट, टकाटक

ताट, तूट, तीट, ताटातूट

कच्चा, अच्छा, धक्का, चक्का

चखा, चीखा, टका, टीका

गडगडाट, कडकडाट, खडखडाट, 

धडधड, चिडचिड, चिंगी, 

गाडगं, गाडगे, गंडक, धडक, धंधा

जागा, जटा, झगा, झेंडा, ठेंगा, ढाका, धागा

जैत, औत, ओज, आज, इजा, इडा,

ओढा, कोडा, छोडो, ढोओ, धोओ, चोथा, चौथाई, जौ, 

चंदा, गंदा, घाट, घट्ट,  धट्टाकट्टा, 

देठ, तेढ, कैंची, घोंचूँ, घोंघा, जिंदा, झिंगा,

पाठ पाचवा

प फ ब भ

र ह ङ

य

फी पोपट पाट पोट रोखठोक 

पापा  याहू

हीरा रिपू रिपरिप 

हुरुप रुप

हरहर हरि हार 

भारत भार 

पपया यार बया

पुकार चुकार कचरा

पार टापटीप कातकरी पाट पाटी टीका

चराचर, राह, खतरा, 

ओक ठोक फेक

आधार घार झार खारट, खीर,  वारा भारत भात थाप भार  किडा खिरा 

पाठ सहावा

म ण  न व ल ळ स  ष

अ इ उ ए ओ 

आ ई ऊ ऐ औ

खोत खान खानपान

छान थान थाना थाप छाप

मासा  मामा

नवल लहान

ऊस ओस 

पाठ सातवा

क का कि की कु कू के कै को कौ कं कः

अशाप्रकारे क ते ज्ञ पर्यंतच्या सर्व अक्षरांची बाराखडी टंकलेखित करणे.

कैलास,  पैलवान, जैविक, शैशव, शैलेश, कैकेयी, कैवल्य, मैदान, वैश्विक, वैतरणा, भैरव

हौद, औजार, हौशी, मौलिक, चौक, दौलत, भौतिक, कौतुक, 

पाठ आठवा

अनंत, आकार, इतर,  ईश्वर, उवाच, उखळ, उगम, ऊस ऊष्म, एकल, एकटा एकच एकाकी ऐपत एरावत, ऐक, ऐदी, ऐहिक, ओशाळा, ओंगळ, ओळंबी,

ओळख, औजार, औषध, औत, अंकुश,   

पाठ नववा

ज्ञ त्र क्ष श्र ऋ  ॅ र् ः ॉ ञ

ळ श ष ण माळ शाळा वलय मणका मळा

वळण लळा वाळा नळ निळा बाळ खेळ वेळ माळ  नळ शूळ

शारदा शादी शामक शूर षटकोण षटकार षटक मेष बाण खाण वाण सहाण रहाणे

ज्ञान ज्ञात ज्ञानदेव ज्ञापन 

मात्र गात्र त्राटिका त्रागा त्रास त्रुटी

क्षुब्ध क्षती क्षमा क्षत्रिय

श्री श्रीमती श्रीयुत श्रीराम श्रीकांत

बॉक्स फॉक्स पॉवर लॉन टॅक्स रॉक ऋतु ऋचा ऋण ऋणको ऋषि

पाठ दहावा

एखादया अक्षराला ृ (ऋकार) जोडण्यासाठी प्रथम ते अक्षर टाइप करावे. नंतर ृ type करावे.

उदा - कृपा कृतार्थ कृष्ण कृषी नृप दृष्टी सृष्टी वृष्टी

एखादया अक्षराला खाली र जोडण्यासाठी प्रथम ते अक्षर type करावे. नंतर हलन्त (शब्दाचा पाय मोडणारी कळ - english D अक्षर असलेली) दाबावी,

नंतर र अक्षर दाबावे

उदा क्रम भ्रम प्रत व्रत व्रण क्रमांक

एखाद्या अक्षरावर रफार देण्यासाठी उदा. गर्व type करताना प्रथम ग, नंतर र अक्षर दाबावे नंतर हलन्त नंतर व अक्षर दाबावे

सर्व कर्म धर्म शर्थ आर्त सार्थ अर्थ व्यर्थ अनर्थ

मराठीत क्वचित आडव्या चंद्रकोरीने र जोडतात. असा र येण्यासाठी शिफ्ट व र चे अक्षऱ एकत्र दाबावे व हलन्त (पाय मोडून) व पुढील अक्षर लिहावे

उदा. वा-यावर, गु-हाळ, त-हा

---------------------------------------------------